نشان تجارت - صنعت هوایی کشور، امروز درگیر چالش‌ها و تنش‌های مختلفی است و هر چند مدت یکبار خبری غافلگیرکننده از این بخش به گوش می‌رسد. کمبود هواپیما، خبری همیشگی است، اما کمیاب شدن و افزایش نرخ بلیت‌ها، انحصار فروش بلیت به برخی از آژانس‌ها و ایرلاین‌ها، برخورد‌های گاه صوری با برخی متخلفان در این حوزه، همگی از جمله اتفاقات نگران‌کننده برای مردم به عنوان متقاضیان اصلی دریافت خدمات هوایی هستند.
برخی از فعالان صنعت هواپیمایی بر این باورند سیاست‌های دولت مهم‌ترین عامل ایجاد رانت و تنش در بحث فروش بلیت و افزایش قیمت آن‌هاست.
به عقیده آن‌ها دولت همان‌طور که برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین، اتوبوس از کشور‌های همسایه اجاره کرده، در این مدت می‌توانست هواپیما اجاره کند و به چالش کمبود هواپیما و افزایش نرخ بلیت پایان دهد.
آن‌ها معتقدند کلید باز شدن قفل‌های بهبود صنعت هوایی کشور و پایان یافتن سردرگمی‌های مسافران، دست دولت است.
انحصارگری در فروش بلیت هواپیما
رحمت‌الله رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، در رابطه با مسئله تامین هواپیما از کشور‌های همسایه به اقتصاد ۲۴ گفت: یکی از سیاست‌های دولت برای پاسخگویی به نیاز حمل‌ونقلی زائران اربعین، اجاره کردن ۱۶۰۰ دستگاه اتوبوس از کشور‌های ترکیه و پاکستان بود. پس از اعلام این خبر پرسشی مهم در اذهان افراد ایجاد شد؛ آنکه آیا دولت می‌تواند از این راهکار برای پاسخگویی به نیاز هواپیمایی کشور استفاده کند یا خیر.
وی افزود: به نظر من، پاسخ مثبت است و دولت می‌تواند هواپیما‌های با کیفیت مورد نیاز خود را از کشور‌های همسایه که ظرفیت لازم را در این زمینه دارند، اجاره کند. نه‌تنها در این مسئله، بلکه در مباحث مختلف، راهکار‌های متعددی برای کاهش التهابات صنعت هواپیمایی کشور وجود دارد که دولت نسبت به آن‌ها بی‌توجه است.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات اصلی، ایجاد التهاب در بازار بلیت‌های هواپیمایی از سوی دولت در زمان‌های خاص است. به عنوان مثال دولت برای بلیت‌ها چه زمینی و چه هوایی به عراق در زمان اربعین، سازوکار محدودیت‌آفرینی را برقرار کرد و این کار با اعتراض بسیاری از فعالان آژانس‌های هواپیمایی و همچنین مردم همراه بود. بلیت‌های به مقصد عراق در زمان اربعین، تنها از طریق تعداد محدودی سایت و ایرلاین‌های انتخاب شده، به فروش گذاشته شده است. به بیانی دیگر، دولت خرید و فروش بلیت اربعین را انحصاری کرده و با این کار، التهاب بازار و درگیری مردم بیشتر شد.
بلاتکلیفی چارتری‌ها
رفیعی در ادامه صحبت‌های خود، به کشمکش‌های موجود بر سر پروازهای چارتری اشاره کرد و گفت: بحث وجود یا عدم وجود پرواز چارتری، چند سال است که تبدیل به یک معضل شده و سیاست‌گذاری‌های اشتباهی در این‌باره اجرا می‌شود. من شخصا یکی از مخالفان وجود پرواز چارتری هستم. هر زمان که تعداد پروازهای زیاد هواپیما مازاد بر نیاز داشتیم، در آن زمان می‌توانیم بلیت چارتری بفروشیم. اما در شرایط کنونی که کشور با کمبود هواپیما روبه‌روست، چارتری باعث کمیاب شدن بلیت هواپیما، چند نرخی شدن قیمت‌ها و در نهایت افزایش نابه‌سامانی‌ها می‌شود.
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران با اشاره به اینکه با رویکرد جدید دولت درباره لغو پروازهای چارتری مخالف است، گفت: دولت اعلام کرده زین‌پس باید جلوی پروازهای چارتری گرفته شود. این در حالیست که بسیاری از بلیت‌ها به صورت چارتری از سوی ایرلاین به شرکت‌ها فروخته شده و این بلیت‌ها متعلق به ایرلاین دیگر نیست که دولت بتواند درباره آن تصمیم‌گیری کند. استراتژ‌ی‌های دولت، عطف به ما سبق نمی‌شود و این یک چالش مهم برای آژانس‌های هواپیمایی است، چراکه حقوق آن‌ها و در ادامه حقوق مردم توسط این نوع سیاست‌گذاری‌ها پایمال می‌شود.
دوگانگی رویکرد‌های دولت در قبال ایرلاین ها
رفیعی در ادامه صحبت‌های خود به جریمه شدن برخی شرکت‌ها و ایرلاین‌ها به دلیل تخلف اشاره کرد و گفت: دولت در چند مدت اخیر تلاش زیادی کرده تا نشان دهد قصد ممانعت از تخلفات در حوزه گران‌فروشی بلیت هواپیما را دارد، اما در واقعیت، شاهد خلاف این رویکرد از سوی دولت هستیم. به عنوان مثال حدود یک ماه پیش، سازمان هواپیمایی یک شرکت و یک سایت فعال در حوزه فروش بلیت را به دلیل تخلفات پی‌درپی تعلیق کرد، اما پس از مدت کوتاهی این تعلیق را برداشت و آن سایت را به عنوان یکی از برگزیدگان فروش بلیت‌های اربعین معرفی کرد. این سیاست دوگانه دولت، توجیه‌ناپذیر است.
ضعف تنظیم‌گری دولت در اقتصاد
به گزارش اقتصاد ۲۴ دولت به عنوان مهم‌ترین رگولاتور و تنظیم‌گر در بخش‌های مختلف اقتصادی، وظیفه دارد تا اجزا را به‌گونه‌ای در کنار هم قرار دهد تا هم فعالان صنفی و هم مصرف‌کننده(مردم ) در جایگاه مهم‌ترین بخش یک فعالیت اقتصادی، با کمترین چالش و تنش مواجه باشند؛ اما به نظر می‌رسد دولت هنوز سیاست راهگشا و باثبات برای صنعت هواپیمایی و خروج کشور از این چاله‌های هوایی، ندارد.
